Διαταραχές στον ύπνο των ασθενών με καρκίνο

Σημαντικός αριθμός των ασθενών με καρκίνο εμφανίζουν διαταραχές ύπνου. Από τη διαθέσιμη βιβλιογραφία προκύπτει ότι το ποσοστό αυτών των ασθενών μπορεί να φθάνει ακόμη και το 60% ακόμη και 5 χρόνια μετά την αρχική διάγνωση.

Η αιτιολογία των διαταραχών ύπνου ποικίλλει σημαντικά, περιλαμβάνοντας τα σωματικά προβλήματα του καρκίνου, τις ανεπιθύμητες ενέργειες των αντικαρκινικών θεραπειών αλλά και ψυχολογικούς παράγοντες. Για παράδειγμα, για την κακή υγιεινή ύπνου έχουν ενοχοποιηθεί η ξηροστομία, η δύσπνοια, τα στεροειδή αντιφλεγμονώδη, ο κνησμός, ο πόνος. Η κακή ποιότητα ύπνου έχει συσχετισθεί με κακή ποιότητα ζωής, άγχος, κατάθλιψη, δυσκολίες στη μνήμη και σωματικό πόνο.

Η αϋπνία των ασθενών με καρκίνο μπορεί να μεταπέσει σε χρόνια διαταραχή, επηρεάζοντας αρνητικά τη ζωή του ασθενούς. Για παράδειγμα ο ασθενής με καρκίνο μπορεί να αγχώνεται ακόμη περισσότερο από την κακή ποιότητα του ύπνου του, θεωρώντας ότι αυτή θα επηρεάσει και την πρόγνωση της νόσου του.

Θεραπευτικά τόσο η ψυχοθεραπεία όσο και η φαρμακοθεραπεία έχουν αποδειχθεί βοηθητικές για τους ασθενείς. Ξεχωριστή θέση κατέχει η φροντίδα για καλή υγεινή ύπνου, δηλαδή μια σειρά από μέτρα που εξασφαλίζουν έναν καλό, ξεκούραστο ύπνο. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν αποφυγή ουσιών που διαταράσσουν τον ύπνο, αποφυγή ύπνου κατά τη διάρκεια της ημέρας, εξασφάλιση μιας σταθερής ¨ρουτίνας¨ύπνου, προσοχή σε ατομικές συνήθειες όπως σωματική άσκηση, διάβασμα, τηλεόραση.

Έχει αναφερθεί ότι ποσοστό 30% των ασθενών με αϋπνία είχαν ταυτόχρονα διάγνωση και κατάθλιψης. Άλλη μελέτη έχει δείξει ότι ποσοστό περίπου 56% ασθενών που νοσηλεύονταν σε νοσοκομείο εμφάνιζε αϋπνία, ενώ οι μισοί περίπου από αυτούς πληρούσαν τα κριτήρια για κάποια ψυχική διαταραχή, όμως μόλις το 1,5% είχε ήδη λάβει κάποια σχετική διάγνωση. Τέλος, αναφέρεται ότι μικρό ποσοστό των ασθενών με διαταραχή ύπνου ερωτώνται από τον ιατρό τους σχετικά με τις συνθήκες ύπνου τους (εάν δε λάβουν την πρωτοβουλία να αναφέρουν οι ίδιοι το πρόβλημα στον ιατρό).

Εξαιρετικά σημαντική είναι η εντόπιση των ιδιαίτερων εκείνων σημείων, που θα θέσουν την υπόνοια στο γιατρό άλλης ειδικότητας (ογκολόγο, παθολόγο,γυναικολόγο κ.α.) ότι υπάρχει υποκείμενο ψυχικό νόσημα πίσω από μια διαταραχή ύπνου και κατά συνέπεια απαιτείται παραπομπή σε ψυχο-ογκολογική υπηρεσία.

Διομήδης Αντωνιάδης MD, MSc, PhD

Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής

Διδάκτορας Ψυχο-ογκολογίας Α.Π.Θ.

Επιστημονικά Υπεύθυνος Ιατρείου Ψυχο-ογκολογίας Ψ.Ν.Θ.

Τηλ. 6993944616